آموزش قرآن به کودکان با بازی، شاید کمی غیرمعمول به نظر برسد. چون بسیاری از ما آموزش قرآن را با جدیت و کاملاً خشک و رسمی به یاد می‌آورند. اگر شما هم جزء این دسته از افراد هستید با ما همراه باشید.
- چه زمانی به فرزندان خود قرآن بیاموزم؟
- آیا می‌توانم در منزل به آن‌ها آموزش دهم؟
- باید برای شروع کار تا ۵ یا ۶ سالگی صبر کرد یا می‌توانم زودتر شروع کنم؟
- آیا روشی وجود دارد که کودکم به یادگیری قرآن علاقه‌مند شود؟
- چگونه می‌توانم فرزندانم را با قرآن پیوند دهم؟
- دقیقاً چگونه آموزش قرآن با بازی به فرزندانم را شروع کنم؟
این‌ها سؤالاتی هستند که ذهن بسیاری از والدین را به خود مشغول می‌کنند. باید بگوییم که بهتر است هر چه زودتر این کار را انجام دهید. هنگامی‌که آن‌ها شروع به کاوش در دنیای اطراف خود کردند، از طریق گوش دادن به قرآن، آن‌ها را با این فضا آشنا کنید. آموزش قرآن کریم به فرزندان، بزرگ‌ترین میراثی است که والدین برای آن‌ها به جا می‌گذارند. همه والدین مسلمان آرزو دارند فرزندانشان قرآن را بیاموزند و زندگی خود را بر اساس آموزه‌های قرآن پایه‌ریزی کنند. درواقع، این یک وزنه سنگین بر دوش والدین است؛ اما متأسفانه، آموزش به کودکان خردسال اغلب به شیوه‌ای نسبتاً عجولانه و غیراصولی انجام می‌شود؛ بنابراین، کودکان خردسال با بزرگ‌تر شدن علاقه خود را به تلاوت، خواندن و درک قرآن کریم از دست می‌دهند. درحالی‌که روش‌های صحیح آموزش مثل آموزش قرآن به کودکان با بازی، می‌توان، یادگیری کتاب آسمانی‌مان را به دل‌چسب‌ترین تجربه برای آن‌ها تبدیل کند.
وقتی کلمه قرآن ذکر می‌شود، اولین واکنش فرزند شما چیست؟ ممکن است برخی از کودکان در ابتدا فکر کنند که خواندن قرآن کار سختی است و چیزی غیرقابل درک است؛ اما با رویکرد صحیح و تشویق، می‌توان این نظر را برعکس کرد. خواندن قرآن می‌تواند و باید برای فرزند شما مفرح و لذت‌بخش باشد، زیرا بر رابطه زندگی او با کتاب خدا تأثیر می‌گذارد؛ بنابراین مطمئناً سرمایه‌گذاری ارزشمندی است. در ادامه این مقاله پیشنهاداتی برای آموزش قرآن به کودکان با بازی و روش‌های مفرح و هیجان‌انگیز ارائه شده است. پیشنهاد می‌کنیم که خواندن ادامه این مقاله را از دست ندهید.
آموزش قرآن به کودکان با بازی چقدر طول می‌کشد؟
یکی از شایع‌ترین گلایه‌هایی که از بچه‌ها می‌شنویم، این است که یادگیری قرآن را ملال‌آور می‌دانند. با گوش دادن به اعتراضات آن‌ها، متوجه می‌شویم که منشأ کسالت و ناامیدی آن‌ها، در شخصیت والدین و مربی و نحوه آموزش بوده است. بسیاری از این بچه‌ها در بزرگ‌سالی می‌خواهند قرآن را دوست داشته باشند، می‌خواهند آن را بخوانند، اما یک مانع روانی دارند که نمی‌توانند بر آن غلبه کنند، زیرا به آن‌ها یادآوری می‌کند که سرشان فریاد می‌زدند، مجبور می‌شدند گوشه‌ای بنشینند و کلماتی را که هرگز نفهمیده‌اند حفظ کنند.
بله ما باید به فرزندان خود احترام به قرآن را بیاموزیم، اما احترام مستلزم تجربه‌های خشن نیست. ما می‌خواهیم فرزندانمان قرآن را دوست داشته باشند. ما می‌خواهیم آن‌ها به بزرگ‌سالانی تبدیل شوند که قرآن را بهترین دوستان خود می‌دانند. برای کمک به توسعه این رابطه، باید به آن‌ها کمک کنیم تا یک دوستی مفرح و هیجان‌انگیز با قرآن را تجربه کنند. یکی از راه‌های شکل‌گیری این ارتباط آموزش قرآن به کودکان با بازی و فعالیت است.
در جواب این سؤال که آموزش قرآن با بازی برای کودکان چقدر زمان می‌برد؟ باید بگوییم یادگیری قرآن کریم به خلق‌وخو و سبک یادگیری شخصی فرزند شما بستگی دارد. برای این یادگیری، نمی‌توان زمان مشخصی در نظر گرفت؛ اما باید در آموزش قرآن با بازی به کودکان صبور باشید و از مقایسه کردن بپرهیزید. قطعاً بازی‌های آموزشی، زمان یادگیری را کوتاه‌تر می‌کنند. علاوه بر آن بهترین وسیله است که کودک شما برای شرکت در کلاس قرآن خود، هیجان داشته باشد.
شکست را در آغوش بگیرید، نه ترس را؛ باید مراقب باشید. ممکن است کودک شما از پیشرفت کند خود احساس ناراحتی و ناامیدی کند. باوجود این، اجتناب از فرهنگ ترس از شکست مهم است. اشتباه کردن بخش مهمی از این سفر می‌باشد، زیرا تحقیقات نشان می‌دهد که برای جذب واقعی اطلاعات، باید در مواردی اشتباه کرد. مهم است که کودکان این اشتباهات را انجام دهند تا مسیر اصلاح خود را کشف کنند. فراموش نکنید که آموزش قرآن تنها تلاوت یا حفظ آیات نیست، بلکه به کار گرفتن شیوه و دستورات کتاب آسمانی در زندگی ما انسان‌هاست. پس صبور باشید.
بیشتر بخوانید: آموزش اشکال هندسی به کودکان با بازی – دعوت به تجربه ای جذاب! این مقاله را بخوانید تا روش‌های شیرین آموزش اشکال هندسی از طریق بازی برای کودکان را بیاموزید.
آموزش قرآن به کودکان با بازی چگونه است؟
وقتی صحبت از آموزش قرآن با بازی می‌شود، باید موارد مختلفی را مدنظر داشته باشیم. یادگیری قرآن با شنیدن و تکرار، خواندن، نوشتن و آشنایی با مضامین و مفاهیم آیات حاصل می‌شود. پس باید بتوانیم بازی‌ها را طوری انتخاب کنیم که موارد فوق را در بر بگیرند. شاید در قدم اول برای شروع کلاس آموزش قرآن به کودکان با بازی بهتر باشد که یک مهمانی ویژه داشته باشیم. با مهمانی قرآن بچه‌ها را نسبت به قرآن و عشق به آن بسیار هیجان‌زده کنید.
برای این مهمانی سنگ تمام بگذارید. هرگونه مواد موردنظر برای مهمانی را فراهم کنید. در مورد اینکه چرا قرآن شگفت‌انگیز است، چیست و چرا آن را دوست داریم، صحبت کنید. در این صورت بچه‌ها متوجه اهمیت حضور قرآن در زندگی‌شان خواهند شد. شروع آموزش کتاب آسمانی ما باید جشن مفصلی داشته باشد. به بچه‌ها کمک کنید تا ایده‌هایی برای سرگرم کننده کردن مهمانی پیشنهاد دهند.
از آن‌ها بخواهید برای قرآن نقاشی بکشند. آن‌ها را تشویق کنید که خلاق باشند. تصاویر را در اطراف اتاق قرار دهید. وسایل تزئینی بچینید، غذا یا دسر مهمانی بخرید. اتاق را تزئین کنید. وقتی بچه‌ها همه آماده شدند، از آن‌ها بخواهید در مکان‌های مختلف اتاق پنهان شوند تا قرآن را هنگام ورود به آن غافلگیر کنند. والدین یا مربی باید بیرون اتاق با قرآن بایستند، در را بزنند و بگویند: «قرآن وارد می‌شود»
می‌توانید قبل از مهمانی برای بچه‌ها دستگاه حباب‌ساز تهیه کنید که با ورود قرآن همه بچه‌ها با دمیدن حباب و احساس هیجان از دیدن آن با آن ارتباط برقرار کنند. سپس، همه گروه‌ها آنچه را که برای قرآن آماده کرده‌اند، انجام دهند. در ادامه با تعدادی از راه‌های آموزش قرآن به کودکان با بازی و سرگرمی آشنا خواهید شد.
آموزش با داستان‌های قرآنی
فرزندان خود را با داستان‌های قرآنی هیجان‌زده کنید؛ زیرا قصه‌گویی واقعاً یک ابزار قدرتمند در یادگیری محسوب می‌شود. آن‌ها می‌توانند از داستان‌های تمدن‌های پیشین و سیره پیامبران و سایر داستان‌های قرآنی درس‌های مفید بسیاری بگیرند. این یکی از بهترین نکات یادگیری قرآن برای بچه‌ها محسوب می‌شود، زیرا قصه‌گویی کودکان را درگیر یادگیری نگه می‌دارد و قرآن را برای بچه‌ها بسیار جذاب‌تر می‌کند.
حفظ قرآن با بازی با کارت
آموزش قرآن برای کودکان را به بازی تبدیل کنید. یکی از راه‌های آسان حفظ قرآن با بازی و یادگیری مؤثر آن، سرگرم کردن آن‌ها با کارت است. بچه‌ها تمایل دارند به چیزهایی که تعاملی و جذاب هستند بچسبند. اگر واقعاً می‌خواهید فرزندانتان در جریان یادگیری باقی بمانند، پس باید راهی برای لذت‌بخش و جالب نگه‌داشتن آن بیابید. همراه کردن بازی با آموزش از بهترین راه‌های یادگیری است همان کاری که در بالونیا، خانه بازی کودک تهران انجام می‌شود؛
- بازی 1: برای آموزش قرآن به کودکان با بازی کارت، دو سری کارت بزرگ آماده کنید. کلمات عربی را بر روی کارت‌های دسته اول بنویسید و معنای آن را بر روی کارت‌های دسته دوم. بچه‌ها در یک حلقه دور هم می‌نشینند و به هرکدام از بچه‌ها به تعداد مساوی از کارت‌های عربی و فارسی داده می‌شود؛ مثلاً ۵ کارت عربی و ۵ کارت فارسی. برای این بازی به یک توپ هم نیاز داریم. حالا بازی را شروع می‌کنیم: بازیکنی که توپ را در دست دارد، اولین کارت عربی خود را می‌خواند. بچه‌ها کارت‌های فارسی خود را بالا می‌گیرند. بازیکن اول درصورتی‌که بتواند از بین کارت‌های ترجمه، کارت خود را پیدا کند، توپ را به سمت بازیکنی که ترجمه را در دست دارد، پرتاب می‌کند. حالا این بازیکن باید کارت ترجمه را به بازیکن اول تحویل دهد و خودش بازی را ادامه دهد. در پایان هر کس کارت جفت بیشتری دارد، برنده است. با توجه به سطح دانش قرآنی شرکت‌کنندگان بر روی کارت، می‌توانید یک آیه و ترجمه آیه را هم بنویسید.
- بازی ۲: تعدادی کارت تهیه کنید. کارت‌ها را با کلمات عربی در یک سمت و معنای آن در سمت دیگر پرکنید. حالا مجری شروع به پرسیدن کلمات عربی از بچه‌ها می‌کند. هر کس که پاسخ صحیح را بدهد، کارت به او تعلق می‌گیرد. در انتها کسی که کارت بیشتری دارد برنده است.
بازی با درب بطری
در این روش آموزش قرآن به کودکان با بازی، تعدادی درب بطری بردارید. داخل هرکدام اسم سوره یا صفحه‌ای از قرآن یا شماره یک آیه از سوره‌ای را بنویسید. یک نفر از بچه‌ها را به‌عنوان سؤال کننده، انتخاب کنید. بعد از برداشتن سر بطری سؤال کننده یکی از بچه‌ها را انتخاب می‌کند تا آیه مشخص شده را قرائت کند. در صورت پاسخگویی درست، در بطری به شرکت کننده داده می‌شود. در صورت عدم پاسخگویی شرکت کننده، خود سؤال کننده هم می‌تواند آیه را قرائت کند و درب بطری را برای خود بردارد. در غیر این صورت، سؤال کننده درب بطری را کنار گذاشته و به سراغ سؤال بعدی و نفر بعدی می‌رود. در پایان هرکدام از بازیکنان که در بطری بیشتری داشته باشد، برنده خواهد بود.
این بازی را برای بچه‌های کوچک‌تر می‌توان با تخم مرغ‌های پلاستیکی هم انجام داد. همچنین می‌توانید از جایزه‌های کوچک داخل تخم مرغ‌ها استفاده کنید. جایزه به کسی تعلق می‌گیرد که سؤال را به درستی جواب بدهد. جایزه می‌تواند یک شکلات کوچک یا یک نقاشی باشد.
حفظ قرآن با بازی با توپ
بچه‌ها به‌صورت دایره‌وار می‌نشینند. در این روش آموزش قرآن به کودکان با بازی، مربی شروع به تلاوت یک آیه می‌کند. بعد از اتمام آیه، توپ را به سمت یکی از بچه‌ها پرتاب می‌کند. فردی که توپ را دریافت کرد، باید ادامه سوره را تلاوت کند. سپس توپ را به سمت یکی دیگر از بازیکنان پرتاب کند. در صورتی یک بازیکن تا ۳ بار پاسخ صحیح ندهد (قابل‌تغییر است)، از بازی خارج می‌شود. این روش حفظ قرآن با بازی برای تمرین حفظ سوره‌ها بسیار مؤثر است.
حدس زدن نام سوره
یکی از بچه‌ها از کلاس خارج شود و بعد یک سوره را انتخاب کنید. حالا بازیکن وارد کلاس می‌شود. هر یک از بچه‌ها باید فردی را از کلاس خارج شده راهنمایی کنند تا نام سوره را حدس بزند؛ مثلاً می‌گویند این سوره چند تعداد آیه دارد؟ مکی یا مدنی است، در جز چندم قرآن قرار دارد؟ یا یک آیه از سوره را برای بازیکن تلاوت کنند یا بخشی از موضوع مربوط به آن سوره را بگویند.
پاس دادن توپ
بچه‌ها در یک حلقه به‌صورت دایره‌وار می‌نشینند و توپ را به سمت یکدیگر پرتاب می‌کنند. در همین حین یک سوره قرآن که قرار است در آن روز حفظ شود، پخش می‌شود. هر زمان که پخش تلاوت متوقف شد، هرکدام از بچه‌ها که توپ در دست اوست، باید آیه بعدی سوره را تلاوت کند. این بازی هم از انواع راهکارهای آموزش قرآن به کودکان با بازی می‌باشد.
برای کودکان کوچک‌تر
بازی‌ها به پویایی بچه‌ها بستگی دارند. بازی‌های فوق می‌توانند کارساز باشند؛ اما اگر بچه‌ها در سنین خیلی پایین بخواهند آن را بازی کنند، در حین نقاشی و رنگ‌آمیزی، بازی با لگو، بازی با عروسک‌ها و غیره، می‌توانید برایشان قرآن پخش کنید. بازی کردن در حین گوش دادن به سوره‌های کوتاه در پس‌زمینه آن، می‌تواند به حفظ کردن این آیات کمک کند.
بعد از مدتی متوجه خواهید شد که آن‌ها در هنگام بازی آن آیات را تلاوت می‌کنند. قبل از انجام هر فعالیتی، از آن‌ها بخواهید کلماتی را که در آن روز روی آن‌ها کار می‌کنند بخوانند. هر از چند گاهی صوت قرآن را متوقف کنید تا کلمات را خودشان به‌صورت گروهی و فردی بخوانند.
سایر ترفندهایی که برای جذاب‌تر کردن آموزش‌های قرآنی به کودکان کمک می‌کند:
- یک کتاب خاص و رنگارنگ برای یادگیری آن‌ها تهیه کنید.
- روال را منظم، اما کوتاه نگه‌دارید. بگذارید یکبار در روز و نهایتاً دو بار کافی است. والدین نباید فرزندان خود را مجبور کنند ساعت‌ها بی‌حرکت بنشینند و کتاب آسمانی بخوانند. تقریباً 15-20 دقیقه برای کودکان خردسال کافی است. آن‌ها دامنه توجه کمتری دارند. این بدان معناست که آن‌ها نمی‌توانند برای مدت طولانی روی چیزها تمرکز کنند؛ بنابراین اگر آن‌ها را مجبور به خواندن کنیم، این کار را نیمه‌کاره انجام می‌دهند.
- در طول درس اغلب از کودکان خود تمجید کنید، آن‌ها را در آغوش بگیرید و زیاد این کار را انجام دهید.
- در آموزش قرآن به کودکان با بازی، اشکال به کار بردن میوه‌ها و سبزیجات برای یاد دادن حروف بسیار مفید خواهد بود. از نقاشی و رنگ‌ها برای آموزش استفاده کنید.
- به فرزندتان بگویید که بعد از زمان قرآن چیزهای بسیار خاصی مانند یک داستان خوب یا زمان بازی با مادر یا بازی در پارک انتظارشان را می‌کشد.
- پس از دراز کشیدن در رختخواب، برای آن‌ها سوره‌های کوچک بخوانید.
- همان‌طور که در حال رفتن به مدرسه هستید، تمام سوره‌های کوچک، آیت‌الکرسی، دعای قنوت و غیره را در راه مدرسه بخوانید. مهم نیست که با ماشین به مدرسه می‌روید یا پیاده‌روی می‌کنید، زمان زیادی طول نمی‌کشد تا همه را بخوانید. اگر بچه‌هایتان مدرسه‌ای نیستند، نگران نباشید. این تلاوت را می‌توان در هر مکان، هر زمان، حتی روی تاب هم انجام داد.
- هر وقت کودک نوپای شما یک سوره جدید را حفظ کرد یا یک جزء از قرآن را تمام نمود، جایزه بسیار ویژه‌ای را به او بدهید (می‌تواند یک اسباب‌بازی، یک بازی، یک کتاب اسلامی، سفر به جایی یا یک خوراکی باشد)
- به کودک خود نشان دهید که یادگیری او برای شما بسیار مهم و لذت‌بخش است. با او بسیار صبور و دوستانه رفتار کنید تا بتواند آزادانه یاد بگیرد.
جمع‌بندی
در این مقاله به راهکارهای آموزش قرآن با بازی اشاره کردیم. قطعاً یادگیری قرآن برای مسلمانان بسیار مهم است. پس والدین باید مراقب باشند که فرزندانشان از سنین پایین شروع به یادگیری قرآن کنند؛ زیرا کودکان ذهن تازه و توانایی خوبی برای درک سریع هر دانش دارند.
اما برای اینکه فرزندانتان بتوانند آموزش و یادگیری مناسبی داشته باشند، لازم است روش درست آموزش را به کار ببرید. استفاده از روش‌های سنتی ممکن است بعد از مدتی سبب دل‌زدگی کودکان و بازماندن از ادامه یادگیری شود. نگران نباشی، در ابتدا ممکن است فرزند شما فکر کند که یادگیری قرآن کاری است که درک آن دشوار می‌باشد؛ اما با رویکرد و تشویق صحیح، می‌توانید قرآن آموزی را برای فرزندتان مفرح و لذت‌بخش کنید.
همان‌طور که در این مقاله خواندیم کودکان دوست دارند که بازی کنند و بنابراین آموزش قرآن به کودکان با بازی بهترین راه برای علاقه‌مند کردن آن‌ها به یادگیری قرآن است. در این مقاله تعدادی از بازی‌ها برای نمونه مطرح شد؛ اما در نظر داشته باشید که با کمی خلاقیت می‌توانید بسیاری از بازی‌های محلی خود را با قرآن همراه کنید. مهم است که اخلاق اسلامی هم در حین بازی‌های قرآنی ترویج دهیم. علاوه بر آن تشویق مداوم کودکان، دادن جایزه بعد از هر موفقیت، خواندن سوره‌های کوچک در هنگام خواب و رفت و آمدها، استفاده از نقاشی و رنگ‌ها، برای یادگیری بیشتر آن‌ها بسیار مؤثر است. در پایان امیدواریم که این مقاله برای شما مفید بوده باشد.
