مضرات موبایل برای چشم کودکان

رشد تکنولوژی در طی سال های اخیر تاثیر بسیار زیادی در زندگی روزمره خانواده ها گذاشته است. وجود تلفن‌های همراه هوشمند یا همان موبایل در کنار افزایش روزافزون انواع نرم‌افزارهای کاربردی و اپلیکیشن های مختلف علاوه بر اینکه زندگی را سهل و آسان نموده، خطراتی هم به همراه دارد، که اگر به آنها بی‌توجه باشیم، می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری را بر پیکره خانواده وارد نماید. در این بین کودکان به دلیل علاقه وافری که به استفاده از موبایل دارند، در معرض خطرات بیشتری هستند. طبق تحقیقات به عمل آمده کودکان از 5 سالگی استفاده از موبایل را فرا می گیرند و در گاهی اوقات خیلی بهتر از والدین استفاده از آن را بلد هستند. به همین دلیل بسیاری از والدین از سن 7 یا 8 سالگی اقدام به خرید موبایل یا تبلت برای بازی کودکان 5 ساله خود می‌کنند و با ذوق فراوان آن را در اختیار کودک قرار می دهند تا اغلب اوقات تنهایی او را پر کنند. غافل از آنکه با این اقدام نا خواسته مانع رشد فکری و جسمی کودک دلبندشان می‌شوند.

در خصوص مضرات استفاده از مویابل بالاخص مضرات موبایل برای چشم کودکان بسیار سخن گفته شده است. ما در این مقاله می خواهیم به طور اختصاصی در خصوص مضرات موبایل برای چشم کودکان صحبت کنیم.

مضرات موبایل برای چشم کودکان چیست؟

به موازات توسعه تکنولوژی و لزوم استفاده از آن در زندگی روزمره دانستن و آشنایی با معایب و محاسن ناشی از استفاده از آن تکنولوژی امری اجتناب ناپذیر است. کودکان نیز به عنوان یکی از گروه‌های بزرگی که به عنوان هدف در بکارگیری بسیاری از این تکنولوژی ها از جمله بازی‌های رایانه ای، موبایل و تبلت و آپلیکیشن ها و نرم‌افزارهای مخصوص این رده سنی شناخته شده‌اند، نیز باید تحت آموزش و نظارت توسط والدین و یا مربیان آگاه برای استفاده بهینه از این دستاورد علمی قرار گیرند.

 لیکن عدم شناخت کافی از بازی کودکانه در خانه و همچنین این موارد حتی از سوی افراد بزرگسال سبب ایجاد مشکلات و گرفتاری‌هایی می‌شود که سالیان متمادی باید برای حل آنها با استفاده از سایر تکنولوژی ها و علوم و فنون دیگر اقدام نمود. یکی از این مشکلات رایج، اختلالاتی است که تحت تاثیر مستقیم استفاده از موبایل در ارتباط با چشم ایجاد می‌شود. شاید برای بسیاری از والدین اختلالات بینایی در استفاده از مویابل برای کودکان همان ضعف چشمی و یا استفاده از عینک را تداعی کند. در صورتی که موارد دیگری هم وجود دارد که در دسته ناراحتی‌های چشمی محسوب می‌گردند از آن جمله می‌توان به عنوان‌های زیر اشاره کرد:

کاهش کیفیت خواب

کاهش کیفیت خواب یکی از معایب و مضرات موبایل برای چشم کودکان به شمار می‌رود که بسیاری از کودکان عادت دارند قبل از خواب با انجام فعالیتی مانند شنیدن قصه‌ها و یا انجام برخی بازی‌ها خود را خسته کنند. با ورود نرم‌افزارهای قصه گو و بازی‌های رایانه ای به موبایل ها و تبلت ها، برخی از والدین نیز با سپردن جایگاه خود به چنین تکتولوژی هایی بر این باور هستند که می‌توانند از این فرصت برای کسب آرامش و بهره مندی از ساعات فراغت بیشتری به نفع خود سود جویند. غافل از اینکه هیجان ناشی از این قبیل بازی‌ها سبب می‌شود که کودک مدت‌های زیادی از ساعت استراحت خود را وقف آن نماید. تأثیرات مخرب اشعه های مضر مویایل یا تبلت بر مغز و چشم و کودکان و بروز انقلاب هایی نشات گرفته از هیجانات بازی بر کیفیت خواب کودک تاثیر گذار بوده و از عمق و مدت زمان خواب او خواهد کاست.

خستگی چشم

یکی دیگر از مضرات موبایل برای چشم کودکان خستگی چشم است که به طور عمومی چشم ها در اثر تمرکز طولانی مدت روی چیزهای کوچک و نزدیک دچار خستگی می‌شوند. آثار خستگی چشم شامل قرمزی و التهاب پلک، سوزش و خارش چشم می باشد که در نهایت می‌تواند منجر به سردرد، دوبینی، تاری دید و ضعف چشم شود. پیر چشمی یکی دیگر از نتایجی است که در اثر خستگی چشم در پی استفاده مداوم از مویابل و ابزار آلات هوشمند در سنین پایین به وجود می‌آید.

کاهش رطوبت چشم

از دیگر مضرات موبایل برای چشم کودکان کاهش رطوبت چشم می باشد چون هنگامی که کودک به طور مکرر چشم خود را در معرض صفحات نمایش دیجیتال قرار می دهد و یا در واقع هنگامی که به طور مداوم به صفحه نمایش برای دنبال کردن بازی‌ها و یا سایر برنامه های دیجیتالی خیره می‌شود، با کاهش دفعات پلک زدن مواجه خواهند شد. همانطور که می‌دانیم بکی از وظایف مهم پلک، آبرسانی به تمام سطوح چشم است. بنابراین هر چقدر تعداد دفعات پلک زدن کاهش یابد، بر خشکی چشم افزوده می‌شود که در ادامه آن خشکی قرنیه به وجود آمده و کودک از خارش شدید چشم دچار رنج می‌شود. خشکی چشم می‌تواند تأثیرات بسیار مخربی در شبکه چشم به وجود آورد.

ضعف و اختلالات بینایی

ضعف و اختلال بینایی از مضرات موبایل برای چشم کودکان محسوب می‌شود که عوامل بسیاری در ضعف و اختلالات بینایی مانند تاری و دوبینی در چشم دخیل هستند. از جمله آنها می‌توان کار کردن طولانی و مداوم با ابزارهایی مانند موبایل، تبلت و رایانه می باشد. عدم رعایت فاصله کافی با صفحه نمایش و قرارگرفتن در معرض نورهای نا مناسب، خستگی و خشکی چشم و عدم برخورداری از استراحت کافی که همگی در کودکان هنگام استفاده از ابزارهای فوق به طور ناخود آگاه به وجود می‌آیند، می‌توانند در ایجاد این اختلالات بینایی نقش داشته باشند. فراموش کردن وعده های غذایی و یا استفاده از اسنک ها و یا غذاهای فست فودی به هنگام استفاده از این ابزارهای دیجیتال عامل دیگری است که می‌تواند در ضعف بینایی کودکان تاثیر گذار باشد.

تار شدن دید

از جمله واکنش های چشم  و مضرات موبایل برای چشم کودکان در برخورد با صفحات نمایشگر موبایل و سایر ابزارهای دیجیتال تاری دید است. توصیه می‌شود به محض برخورد با یکی از رفتارهای زیر در کودکان حتما جهت غربالگری به پزشک متخصص چشم مراجعه نمایید. مالش و خارش مکرر چشم، پلک زدن های پیاپی، آبریزش چشم، سر درد، جمع و کوچک کردن چشم ها برای مطالعه یا دیدن چیزی در فاصله دور و شکایت از خستگی چشم و یا دو بینی همگی می‌تواند حاکی از اختلالاتی مانند نزدیک بینی و یا تاری چشم باشد که باید حتما مورد توجه و بررسی قرار گیرد.

آسیب سلول های شبکیه چشم

نوری که از صفحه نمایش ایزارهای دیجیتال ساتع می‌شود،  نور آبی است. ابعاد طول موج این نور بی شباهت با پرتو های UV نیست. هر دوی این نورها دارای طول موج کوتاهی هستند که دارای انرژی بیشتری نیز می باشند. افزایش انرژی در نور آبی موجب آسیب به شبکیه چشم می‌شود و به مرور می‌تواند باعث ایجاد بیماری ماکولا یا تباهی لکه زرد شود. این اختلال بینایی اغلب در افراد بالای 60 سال رخ می دهد اما مواجهه با نور آبی می‌تواند خطر ابتلا به این اختلال را به طور بالقوه در چشم کودکان ایجاد نماید.

چطور مانع از خطرات موبایل برای چشم کودکان شویم؟

محققان طی سالیان اخیر به این نتیجه رسیده‌اند که از هر 5 نفری که از موبایل استفاده می‌کنند، 3 نفر به عارضه‌های چشمی دچار هستند. در این میان با شیوع ویروس کرونا و استفاده بیش از حد کودکان بالاخص کودکانی که مجبور به حضور در کلاسهای آنلاین و مجازی هستند و از اینترنت در موبایل، تبلت و رایانه بهرمند هستند، در دراز مدت سبب ایجاد مشکلاتی می‌شود که می‌توان با رعایت نکاتی مانع از بروز بسیاری از آنها شده و از سالم ماندن چشم کودکان محافظت کرد. از آن جمله رعایت نکات زیر می‌تواند راهکارهای مناسبی را برای والدین به همراه داشته باشد.

ایجاد الگوی مناسب در استفاده از موبایل

یکی از راهکار های مناسب برای ایجاد و نهادینه کردن رفتاری در کودک، قرار دادن یک الگوی رفتاری عملی برای وی است. هرگز نمی‌توان انتظار داشت که کودک از عملی اجتناب نماید که والدین و سایر افراد خانواده آن را براحتی و بدون توجه به هیچ چهار چوب و مقرراتی انجام می دهند. استفاده مناسب و به‌اندازه از موبایل و تبلت نیز یکی از همین رفتارها است. بهتر است با در نظر گرفتن قوانینی مانند عدم استفاده از آن هنگام غذا خوردن، وقت خوابیدن و یا بودن در جمع خانواده و دوستان و همین طور داشتن برنامه های جایگزین بجای سرگرمی با موبایل و … و احترام به این قوانین در کوتاه کردن مدت استفاده از این ابزارها  و کاهش مضرات موبایل برای چشم کودکان پیش‌قدم شد.

کاهش نور صفحه نمایش موبایل

همانطور که می‌دانید تابش نور مستقیم موبایل و یا تبلت آسیب جدی به چشم می رساند بالاخص در فضاهای تاریک  و یا کم نور، به همین دلیل در چنین مواقعی نسبت به تنظیم نور موبایل اقدام نموده و یا از صفحات نمایشگر دارای فیلتر و یا مات استفاده شود. حتی در این خصوص برنامه های نرم افزاری وجود دارد که در فواصل منظم با خاموش کردن صفحه در این زمینه کمک حال هستند.

رعایت فاصله چشم با صفحه نمایش

یکی از نکاتی که تاثیر زیادی در کاهش مضرات موبایل برای چشم کودکان داد رعابت کمترین فاصله پیشنهادی از سوی پزشکان بین صفحه نمایشگر موبایل یا یارانه و چشم 30 سانتی متر است. بنابراین باید از رعایت این فاصله، جهت ایمنی چشم اطمینان حاصل نمود.

استراحت مکرر چشم

یکی از روش هایی که می‌توان مانع فشار بر روی چشم و کاهش مضرات موبایل برای چشم کودکان شد، ایجاد فاصله زمانی برای استراحت چشم در حین کار کردن با موبایل و تبلت و تمرکز بر روی آنها است. کودکان اغلب چنان محو بازی‌های خود می‌شوند که از بسیاری از نیازهای ضروری خود غافل می‌شوند. آنها برای اینکه بتوانند یک بازی رایانه ای را به انتها برسانند، ممکن است ساعت‌ها بدون هیچ تحرکی به صفحه نمایشگر گوشی یا تبلت خیره شوند. این موضوع علاوه بر آسیبی که به چشم وارد می کند سبب تحلیل قوای جسمی و عضلانی آنها می‌شود. از این رو بهتر است گاهی با صدا کردن آنها و یا استفاده از روش های جانبی دیگر، نیاز چشم و جسم آنها به استراحت را یادآوری کنیم.

ورزش عمومی

ورزش کردن همواره یکی از مفرح ترین و بهترین روش ها برای پرکردن اوقات فراغت کودکان و تأمین سلامت آنها است. توصیه بر این است که با یافتن علاقه مندی کودک خود به هر یک از ورزش ها و تأمین وسایل و امکانات مورد نیاز آنها کودک را تشویق به انجام حرکات ورزشی نماییم. کودکان باید بیاموزند انجام حرکات ورزشی بسیار جذاب تر و سودمند تر از دیدن آن و با اجرای ورزش ها به صورت مجازی است. البته ورزش کردن تنها می‌تواند یکی از فعالیت های جایگزین استفاده بی روبه موبایل و تبلت باشد. کار های دیگری مانند کتاب‌خوانی، بازی‌های گروهی و حضور در اجتماعات کودک محوری مانند خانه بازی بالونیا می‌تواند نقش بسزایی در بهینه‌سازی فرصت‌های کودک داشته باشد. در این خانه کودک والدین نیز می‌توانند از طریق بهره مندی مشاوره‌های تخصصی ایراد شده از سوی کارشناسان به افزایش توانمندی های کودکان خود کمک کرده و راهکارهای جدیدی در این زمینه بیاموزند.

ایجاد برنامه منظم برای استفاده از موبایل برای کودکان

بسیاری از والدین بر این باور هستند که برای جلوگیری از مضرات موبایل برای چشم کودکان و بسیاری دیگر از انواع تکنولوژی بهتر است کودک را از آنها محروم نمایند. در حالی که با ایجاد قواعد و چهارچوب هایی که همه اعضای خانواده خود را ملزم به رعایت آن نمایند، می‌تواند نقش مؤثرتری در شناساندن و معرفی بهتر آن تکنولوژی و طریقه صحیح استفاده از آنها را ایجاد نمود. به هر حال می‌دانیم که بسیاری از پیشرفت های تکنولوژی در جهت تسهیل و ایجاد رفاه نسبی در زندگی صورت پذیرفته است، بنابراین می‌توان با رعایت نکات فوق از منافعی که این قبیل دستاوردهای علمی که تکنولوژی در اختیار ما قرار داده است سود جست.