عوارض بازی با گوشی برای کودکان

مضرات و عوارض بازی با گوشی برای کودکان بسیار زیاد است. به همین دلیل کنترل بازی کودکان با موبایل یکی از واجبات هر والدینی است. استفاده از تکنولوژی و بکار گیری انواع گجت ها آنچنان با زندگی انسان پیوند خورده است که گاهی فراموش می‌کنیم، زندگی قبل از آن چگونه بوده است. بدون هیچ‌گونه مبالغه و تردیدی می‌توان پذیرفت که تکنولوژی تا حد بسیار زیادی سبب تسهیل امور و بسط و توسعه علوم مختلف شده است. امروزه در سایه تکنولوژی همزمان با کوچک تر شدن ابعاد وسایل الکترونیکی، شاهد افزایش کارآمدی گوشی‌های همراه، تبلت و رایانه هستیم. رشد فزاینده تولید نرم افزار و اپلی کیشن های متنوع در کنار بازی‌های کامپیوتری باعث استفاده بیشتری از آنها شده و گروه‌های مختلف سنی را نیز در بر می‌گیرد.

عوارض بازی با گوشی برای کودکان چیست؟

 کودکان یکی از مخاطبین اصلی کمپانی‌های بزرگ تولیدکننده انواع چنین بازی‌ها و نرم افزارهایی هستند. به موازات تاثیرات مثبت و کارایی که این تکنولوژی در زندگی افراد دارد، متأسفانه می‌تواند در اثر استفاده مداوم، عوارض و آثار منفی نیز از خود بجای گذارد که برخی از آنها می‌توانند جبران ناپذیر باشند. تمرکز کودکان بر بازی‌های رایانه ای و استفاده بیش از حد از موبایل و تبلت، کارشناسان را بر آن داشت تا نسبت به بررسی تاثیرات مخرب آن دست به تحقیقات گسترده‌ای بزنند. در ادامه به نتایج این تحقیقات که در زمینه عوارض بازی با گوشی برای کودکان صورت گرفته خواهیم پرداخت.

ضعف بینایی

ضعف بینایی یکی از عوارض بازی با گوشی برای کودکان است که تمرکز بر گوشی و تبلت مخصوصاً هنگام بازی که مدت زمان زیادی را نیز به خود اختصاص می دهد، سیستم عصبی و چشمی کودکان را تحت تاثیر قرار داده و باعث خستگی چشم می‌شود. مضرات موبایل برای چشم کودکان موضوع مهمی است که حتما باید در نظر داشته باشید. هیجان ناشی از بازی، تنهایی، کوچک بودن فضای کافی برای انجام فعالیت های فیزیکی، مشغله فراوان والدین و دلایل زیاد دیگری می‌تواند سبب شود که کودکان مدت‌های طولانی به صفحه موبایل و تبلت خود خیره شوند. گاهی حتی متوجه عدم نور کافی در محیط نشده و حتی شب‌هنگام و دور از چشم والدین نیز در تاریکی  به گوشی و تبلت پناه ببرند. از این رو به مرور دچار مشکلات بینایی شده و از عوارض درد چشم و خستگی آن رنج ببرند.

کاهش کیفیت خواب

سرگرم شدن با گوشی و تبلت چه در نتیجه بازی و چه به دلیل وقت گذرانی در شبکه‌های اجتماعی، باعث می‌شود که کودک متوجه گذر زمان نشود و اوقات طولانی را صرف این مشغولیت نماید. حتی گاهی تا دیر وقت سرگرم گوشی‌های خود می‌شوند. در چنین شرایطی خستگی چشم و خواب‌آلودگی از جمله عوارضی خواهد بود که می‌تواند در جنبه های مختلف آنان تاثیر بگذارد. به هم ریختگی نظم خواب ناشی از این فعالیت ها حتی بر سیستم متابولیسم بدن و کاهش اشتهای آنان نیز تاثیر گذار است. نور آبی که از صفحه نمایش گر بسیاری از وسایل الکترونیکی از جمله تلفن‌های همراه، تبلت ها، آی پد ها و تلویزیون ها ساتع می‌شود به مغز پیغام نوری مشابه روز می دهد در نتیجه مغز، سیگنال بیدار شدن را ارسال می کند و کودک نمی‌تواند به راحتی بخوابد.

ایجاد اختلالات ذهنی و مغزی

تحقیقات حاکی از آن است که مغز انسان نسبت به تابش امواج الکترو مغناطیس دارای حساسیت است. از آن جایی که انواع وسایل الکترونیکی دارای چنین امواجی می باشند، می‌توانند بر تکانه های الکتریکی موجود در شبکه‌های عصبی مغز تاثیر گذاشته و سبب ایجاد اختلالاتی در سیگنال های مغزی شوند.علاوه بر این ملاحظه و مشاهده محتوا های نا مناسب در برخی شبکه‌های اجتماعی می‌تواند باعث پراکندگی ذهنی، فشار عصبی و اختلالات فکری در کودک شود.

بروز مشکلات عصبی

کم خوابی که جز یکی از عوارض بازی با گوشی برای کودکان است می‌تواند خلق و خوی آنان را نیز تحت شعاع قرار دهد. در چنین شرایطی کودکان معمولا دمدمی‌مزاج و لجباز شده و پرخاشگر می‌شوند. آن ها به دلیل عدم دقت و تمرکز کافی مهارت تصمیم‌گیری و حل مسئله را از دست می دهند. به این ترتیب خود را در مواجهه با مسائل گوناگون ناتوان دیده و احساس ناکامی و شکست را تجربه خواهند کرد.

انزوا طلبی و کاهش مهارت های اجتماعی

از دیگرعوارض بازی با گوشی برای کودکان انزوا طلبی و کاهش مهارت های اجتماعی است که  نقش بازی در رشد عاطفی و مهارت های آنان بر کسی پوشیده نیست. لزوم حضور در انواع مناسبات اجتماعی، سبب ایجاد تعامل با دیگران در هر سنی در کودکان است. چنانچه گوشی یا تبلت، جای خود را با گروه همسالان و ایجاد روابط سالم با والدین و مربیان آگاه عوض کند، مهارت ارتباط اجتماعی آن ها را مختل نموده و در آینده کودک بدون برخورداری از اعتمادبه‌نفس، قادر نخواهد بود از پس دوستی و آداب معاشرت ساده اجتماعی، روابط عاطفی سالم، رفع‌ورجوع کردن مشکلات تحصیلی و پیدا کردن شغل مناسب برآید.

چاقی و عدم تناسب اندام

کودکان بطور طبیعی سرشار از انرژی هستند. نیاز به دویدن، پریدن، و تحرک از خصیصه های هر کودک سالمی است. لیکن کم تحرکی ناشی از بازی نکردن کودک و نشستن طولانی مدت و خیره شدن به صفحه نمایش انواع وسایل الکترونیکی و در کنار آن تمایل به استفاده از غذاهای فست فود و پر کالری اغلب منجر به چاقی و عدم اعتمادبه‌نفس در آنها می‌شود. کودک در آینده با عدم اعتمادبه‌نفس که نشات گرفته از عدم تناسب اندام وی است ،از حضور در جمع اجتناب کرده و آرام آرام منزوی می‌شود. همان‌گونه که می‌دانیم چاقی سر منشا بسیاری از مشکلات و بیماری‌هایی است که بعضا خود مسائل و مشکلات عدیده دیگری را به دنبال دارند. از آن جمله می‌توان به دیابت، مشکلات مفصلی و بیماری های قلبی و عروقی اشاره نمود.

تومور و ضایعات مغزی و خطر ابتلا به سرطان

با کاهش فعالیت های بدنی و افزایش چاقی مشکلات بسیاری برای کودکان و بزرگسالان پیش می‌آید. فشار خون بالا، سردردهای عصبی، میگرن، ضعف بینایی، مشکلات قلبی، کمر درد، آرتروز، سندرم حرکت تکراری، دیابت و بسیاری دیگر از این دست مشکلاتی است که می‌تواند در راستای عوارض بازی با گوشی برای کودکان قرار گیرد. اما لازم است که بدانید مطالعات از احتمال بروز تومور و ضایعات مغزی و حتی انواع سرطان برای کسانی که بیش از حد از تلفن‌های همراه استفاده می‌کنند و خود را در معرض اشعه های مخرب آن قرار می دهند، خیر می دهد.

تحلیل رفتن عظلات

گرفتن طولانی مدت گوشی در دست می‌تواند باعث ایجاد آسیب به تاندون های دست و ایجاد درد در ناحیه مج دستان شودکه از عوارض بازی با گوشی برای کودکان محسوب می‌شود . همجنین انگشتان دست به مرور در اثر استفاده بیش از حد آنها برای تایپ و چت کردن در صفحات لمسی ابزار های الکترونیکی آسیب می‌بینند. سرگرم شدن با موبایل و گوشی‌های همراه فرصت فعالیت بدنی و بازی‌های خلاقانه و فیزیکی را از کودکان سلب می‌نماید. عدم تحرک سبب می‌شود عضلات کودک تحلیل رفته و قوای خود را از دست بدهند و به مرور زمان حرکت این عضلات با تاخیر همراه خواهد شد.

محدود شدن یادگیری

تعامل با دیگران به‌ویژه گروه همسالان و مربیان آگاه نقش زیادی در روند یادگیری کودک دارد. کودک با حضور در اماکن مختلف از جمله خانه کودک و حتی جمع خانواده، با برقراری ارتباط حتی بطور چشمی ،می‌تواند از لذت دریافت توجه برخوردارشده و به رشد عاطفی وی کمک شایانی می کند. مشاهده و تعامل دو بازوی قدرتمند در یادگیری کودک هستند. کودک پس از مشاهده ،میل به تکرار تجربیات خود دارد و از طریق تعامل با دیگران و محیط اطراف خود می‌تواند فرصت تجربه کردن و شناخت پیرامون خود را بدست آورد. لیکن سرگرمی با گوشی این فرصت ارزشمند را از او سلب می‌نماید. این در حال است که سنین کودکی طلایی ترین زمان برای یادگیری و تثبیت آموزه های ارزشمند است.

بروز پرخاشگری

 یکی دیگر از عوارض بازی با گوشی برای کودکان بروز پرخاشگری می باشد که تظاهرات پرخاشگرانه در کودک می‌تواند ناشی از بسیاری وسایل  از جمله سوء تغذیه، کم خوابی و مشکلات مغزی و عصبی باشد. اما در کنار آنها باید توجه کرد که کودک انسانی تمایل به الگوبرداری دارد. از این رو آنچه را که مشاهده می کند، در پس ذهن خود نگاه داشته و از آن بعنوان الگوی رفتاری تقلید می کند. رفتارهای پرخاشگرانه می‌تواند در نتیجه دیدن صحنه‌های خشن در خانواده و محیط زندگی و تحصیلی او بوده و یا به دلیل مشاهده آن در بازی‌ها و یا تماشای نمایش های تلویزیونی خشونت آمیز باشد. به کارگیری سلاح و زور بازو در بسیاری از این صحنه ها، موجب بروز طغیان های عصبی و رفتار های پرخاشگرانه در کودک نسبت به گروه همسالان و حتی اعضای خانواده می‌شود. این امر می‌تواند موجبات نارضایتی اطرافیان را فراهم آورده و سبب طرد شدن کودک می‌شود. نتیجه چنین حالتی به هیچ وجه به نفع کودک نیست زیرا می‌تواند زمینه ساز خشم و جریان های عصبی شدید تری در آینده شود.

کاهش یادگیری و تاثیر بر عملکرد تحصیلی

لذت وقت گذرانی با گوشی و تبلت گاهی باعث می‌شود که کودک علی رغم اخذ هشدارهای مکرر از والدین و اولیای مدرسه، ساعات متمادی و طولانی را صرف آن نماید. این مسئله در شرایط کنونی که بسیاری از تحقیقات و انجام تکالیف از سوی کودکان توسط قابلیت‌های موجود در همین گوشی ها محقق می‌شود، بهانه خوبی دست آنها داده است تا اوقات بیشتری را با این وسیله بگذرانند. کم خوابی، عدم تمرکز و دقت و اختصاص دادن زمان طولانی به استفاده از وسایل الکترونیکی می‌تواند به‌سرعت موجب افت تحصیلی و پس‌روی در عملکرد تحصیلی کودکان شود.

خطرات گوشی و تبلت برای کودکان

یکی از نگرانی های اساسی والدین هنگام استفاده فرزندانشان از گوشی‌های همراه و تبلت خطر اشعه های این گونه ابزارها است که می‌تواند سلامت کودک را به ویژه در سنین پایین با تهدید جدی مواجه کند. جالب است بدانید مطالعه جامع بین المللی صورت گرفته در سال 2011 ارتباط مستقیمی را بین تلفن همراه و ابتلا به تومور مغزی در بزرگسالان، نوجوانان و کودکان محتمل دانسته است. به هر روی مضرات موبایل برای کودکان بر سلامت فیزیکی و روانی گروه‌های مختلف سنی و جنسی بر کسی پوشیده نیست. همان گونه که در سطور بالا به طور مفصل بیان شد، می‌توان با کنترل ساعات استفاده از آن، نسبت به کاهش این عوارض اقدام نمود. استفاده آگاهانه از نرم افزارها و انتخاب هدفمندانه بازی‌ها می‌تواند بخشی از نگرانی والدین را نسبت به پراکندگی ذهنی کودکان و تاثیرات بد روانی آن کاهش دهد.

چطور عوارض بازی با  گوشی برای کودکان را کنترل کنیم؟

استفاده مکرر از بازی با گوشی‌های همراه توسط کودکان به مرور می‌تواند تبدیل به عادت شود. در این بین نقش کنترلی والدین در زمان بندی ، عوارض بازی با گوشی برای کودکان و استفاده از گوشی همراه و تبلت بسیار موثر خواهد بود. ایجاد قوانین و دستورالعمل های مشخص که تمام اعضای خانواده آن را رعایت کنند، باعث توجه بیشتر کودکان به مضرات موبایل برای بچه ها و استفاده بی رویه از آن خواهد شد. باید توجه کرد این قوانین نباید سختگیرانه وضع شوند. بر همین اساس توضیحاتی که والدین با کودکان در خصوص این قوانین ارائه می دهند به آن ها کمک می کند تا استفاده بهینه از این گونه وسائل داشته باشند.

آموزش روش های مناسب جهت استفاده از گوشی و تبلت نیز می‌تواند در کاهش عوارض بازی با  گوشی برای کودکان موثر باشد. از آن جمله می‌توان به ارسال پیامک به جای صحبت کردن و استفاده از دستگاه های هندز فری به جای چسباندن مستقیم گوشی تلفن به گوش، جهت دور ماندن اشعه های مضر این ابزارها اشاره نمود. همچنین باید به کودکان متذکر شد که به هیچ وجه گوشی همراه خود را به اتاق خواب نبرند. زیرا هنگام خواب مغز قابلیت بیشتری برای دریافت امواج دارد.

دانلود و نصب انواع بازی‌ها و اپلیکیشن ها زیر نظر مستقیم والدین، می‌تواند یکی دیگر از راهکارهای موثر در کاهش خطرات احتمالی استفاده از این تکنولوژی باشد. به یاد داشته باشید هرگز از در اختیار دادن این وسیله به عنوان پاداش برای کودک استفاده نکنید. زیرا همین موضوع می‌تواند این وسیله را دوست داشتنی تر کرده و میل او را برای در اختیار گرفتن و وقت گذران با آن بیشتر نماید. هم چنین در مهمانی ها و تحت تاثیر خستگی ها و مشکلات روزانه از گوشی همراه به عنوان ابزاری برای پر کردن جای خالی مراقبین و همراهان کودک استفاده نکنیم.

به یاد داشته باشید انجام بازی‌های کودکانه در خانه توسط والدین و یا دعوت دوستان و کودکان دیگر به منزل، وقت گذرانی در پارک و خانه کودک، مراجعه به فرهنگسراها و سر زدن به محیط های مختص کودکان، می‌توانند پیشنهاد های مناسبی برای جایگزینی بازی با گوشی همراه برای کودک باشد و مضرات موبایل برای بچه ها را کم کند.