بازی عمو زنجیر باف از بهترین بازیهای محلی است. بهترین است؛ زیرا اجرای آن صرفاً جنبه سرگرمی ندارد و می‌تواند تأثیرات مثبتی بر جسم و روان کودک بر جای بگذارد. این بازی به صورت گروهی انجام می‌شود و در خلال آن کودکان نکات مثبتی می‌آموزند. اگر می‌خواهید این بازی جذاب را به کودکان خود معرفی کنید بهتر است این مقاله را تا انتها بخوانید و با اصول و قوانین آن آشنا گردید.
فلسفه بازی عمو زنجیر باف
همانطور که گفتیم یکی از بازیهای محبوب و پرطرفدار ایرانی عمو زنجیرباف است. گرچه این بازی اصالتی کازرونی دارد اما سال‌هاست که به عنوان یک بازی مشهور در کل ایران شناخته می‌شود. اگر می‌خواهید تاریخچه بازی عمو زنجیر باف را بشناسید، باید به ده‌ها سال پیش بروید و رد پای آن را در کنار دیگر نمایش‌های آیینی پیدا کنید. این روایت از آن داستان‌هایی است که بدون راوی حکایت می‌شود.
اگر دقت کرده باشید ترانه عمو زنجیر باف به صورت سؤال و جواب است. در واقع تک‌خوان بازی سؤالی می‌پرسد و همگی به آن پاسخ می‌دهند. این یکی از ویژگی‌های موسیقی ایرانی است که در آن موسیقی میان خواننده و نوازنده یا نوازندگان، حالت رفت و برگشتی پیدا می‌کند.
این بازی سراسر ایرانی بخشی از فرهنگ و ادبیات غنی ما مردمان ایران را به تصویر می‌کشد. مثلاً منظور از عمو در این بازی، عمو نوروز بوده که نقش ایزد بهار را بر عهده دارد. در واقع عمو زنجیر باف قرار است زنجیرهایی که زمستان بر دست انسان‌ها بسته را باز کند و آن را پشت کوه بی اندازد. منظور از پشت کوه در این شعر زیبا جایی است که دیوان و ددان زندگی می‌کنند و زنجیرها متعلق به آن‌ها هستند. در بازی محلی عمو زنجیر باف بابا نماد بهار است که قرار است از راه برسد و فراوانی و نعمت را برای فرزندان به ارمغان آورد. جالب است بدانید صدای حیوانات مختلف در این بازی نشانه‌ای از بیدار بودن موجودات در طبیعت است.
بازی عمو زنجیر باف چگونه است
بازی عمو زنجیر باف از بازیهای جذاب دوران کودکی هر کدام از ما بوده و خاطرات زیبایی را در ذهن ما بر جای گذاشته است. هنوز هم وقتی این ریتم را در ذهنمان تکرار میکنیم، به یاد دوران خوش کودکی می‌افتیم و تک تک بازیهای محلی که با دوستانمان انجام می‌دادیم، به یادمان می‌آید. بازی گروهی عمو زنجیر باف با حضور حداقلی ده نفر آغاز می‌شود. دو نفر در این مجموعه نقش عمو زنجیر باف و سرگروه را بر عهده می‌گیرند و بازی با شعرخوانی جلو می‌رود. این بازی برای کودکان سرگرم کننده است و نکات خوبی را به آن‌ها خواهد آموخت. به همین دلیل است که تبدیل به یکی از بازی های محبوب کودکان در خانه بازی کودک شده. برخلاف بسیاری از بازی‌هایی که کودکان انجام می‌دهند، بازی عمو زنجیر باف کمترین مخاطرات را برای کودکان دارد و این یک مزیت است.
عمو زنجیر باف مناسب برای کودکان در رده سنی ۴ تا ۱۴ سال است. البته بچه‌ها در رده سنی پایین‌تر نیز می‌توانند به شرط رعایت نکات ایمنی این بازی را انجام دهند و از جذابیت‌های آن لذت ببرند. برای انجام بازی محلی عمو زنجیر باف نیاز به محوطه خاصی نیست. با این حال بسیاری از دانش آموزان ترجیح می‌دهند که در حیاط مدرسه این بازی را انجام دهند و اوقات خوشی را با دوستان خود سپری کنند. از آغاز تا پایان بازی زمان ۱۰ الی ۳۰ دقیقه‌ای لازم است. البته تعیین مدت زمان انجام بازی عمو زنجیر باف بستگی به تعداد بازیکنان دارد. در واقع به تعداد هر نفر در این بازی یک بار شعر معروف عمو زنجیر باف خوانده می‌شود و هر چه تعداد بیشتر باشد، مسلماً مدت زمان بازی طولانی‌تر خواهد شد.
متن شعر عمو زنجیر باف
متنی که در این قسمت برای شما آورده‌ایم، به صورت موزیکال اجرا خواهد شد. حتماً شما نیز این بازی را اجرا کرده‌اید و در این ریتم در ذهنتان هست. اگر این‌طور است هم اکنون می‌توانید با خواندن متن این شعر به صورت ریتمی، یاد و خاطره دوران کودکی را برای خود زنده کنید.
عمو زنجیر باف؟
+ بله
زنجیر منو بافتی؟
+ بله
پشت کوه انداختی؟
+ بله
بابا اومده!
+ چی چی آورده؟
نخود و کشمش!
+ بخور و بیا
با صدای چی؟
+ با صدای سگ: واق واق واق واق
البته به جای سگ می‌توان به هر حیوان دیگری اعم از گربه یا پرنده‌ای مثل گنجشک اشاره کرد. به طبع آن صدایی که کودکان ایجاد می‌کنند نیز باید تغییر کند و صدای همان حیوان باشد.
بیشتر بخوانید: در این بخش از مقاله دعوت میکنیم که “شعر اتل متل توتوله” را هم به کودک خود آموزش دهید. این مقاله شما را با بازی سنتی و آموزشی اتل متل توتوله آشنا می‌کند و چگونگی تأثیرگذاری آن بر رشد کودکان را مورد بررسی قرار می‌دهد. این بازی های گروهی تاثیر بسیار عالی در افزایش هوش اجتماعی کودکان دارند.
اهداف بازی عمو زنجیر باف
کودکان با بازی کردن می‌آموزند. تحقیقاتی که در این باره صورت گرفته نتایج جالب و البته مثبتی را ثابت می‌کند. بر اساس این نتایج، تأثیر بازی کردن بر ذهن کودکان بیش از آن چیزی است که فکر می‌کنید؛ بنابراین اگر قصد دارید نکته‌ای را به آن‌ها بیاموزید، می‌توانید در قالب یک بازی این کار را انجام دهید. پژوهشگران در حوزه کودک مطالعات گسترده‌ای بر روی بازیهای مختلف انجام داده‌اند و به این نتیجه رسیده‌اند که کودک با انجام هر مدل از بازی به اهداف مشخصی دست پیدا خواهد کرد. همانطور که در قدیم با تیله بازی و انجام بازی های گروهی این چنینی در کنار هم رشد میکردند. قبلا در مقاله ای دیگر به طور کامل به فواید این بازی نوستالژی پرداخته ایم. می توانید آموزش تیله بازی را یاد بگیرید.
بازی فکری عمو زنجیر باف از آن بازیهای گروهی بوده که کودکان با انجام آن اصوات را یاد می‌گیرند و هوش موسیقایی آن‌ها تقویت می‌شود. همچنین کودکان صدای حیوانات مختلف را می‌آموزند و تقلید کردن آن را یاد می‌گیرند. این که کودکان به‌ویژه در سنین ۳ تا ۶ سال در بازیهای موزیکال گروهی حضور داشته باشند و آن را اجرا کنند، همواره مورد تأکید محققان حوزه کودک بوده است. بازی عمو زنجیر باف به عنوان یکی از بهترین بازیهای موزیکال، اعتماد به نفس را در کودکان افزایش داده و توان خوانندگی را از همین سن به آن‌ها می‌آموزد.
از دیگر اهداف بازی گروهی عمو زنجیر باف آموختن احترام به حقوق دیگران و رعایت نوبت است. در کنار آن کودکان باید پیروی از قانون و هماهنگی گروهی را یاد بگیرند.
آموزش بازی عمو زنجیر باف
عمو زنجیر باف برای بسیاری از شما خوانندگان نیازی به معرفی ندارد. مطمئناً در کودکی بارها و بارها در این بازی بی‌نظیر شرکت کرده‌اید و اصول آن را می‌شناسید. با این حال اگر قصد دارید بازی عمو زنجیر باف را به کودکتان بیاموزید، بهتر است از دستورالعمل زیر پیروی کنید.
- در اولین قدم باید دو نفر از کودکان که نسبت به بچه‌های دیگر بزرگ هستند انتخاب شوند. یکی از این بچه‌ها نقش عمو زنجیر باف را بر عهده دارد و دیگری سرگروه.
- بچه‌ها به همراه سرگروه و عمو زنجیر باف دست به دست یکدیگر می‌دهند و یک حلقه درست می‌کنند.
- سرگروه و عمو زنجیر باف، شعر را خطاب به یکدیگر می‌خوانند و به انتهای بازی می‌رسند؛ همان جایی که عمو زنجیرباف باید نام حیوانی را بر زبان آورد و بقیه صدای آن را تقلید کنند.
- سپس سرگروه و بچه‌ها به راه می‌افتند و از زیر دست عمو زنجیر باف و فرد کناری او می‌گذرند. بدین ترتیب نفر دوم پشت به بچه‌ها قرار می‌گیرد؛ در حالی که کت بسته است.
- سرگروه مجدداً شروع به خواندن شعر می‌کند و عمو زنجیر باف در آخر نام حیوانی را بر زبان می‌آورد. سرگروه و دیگران با تقلید صدای حیوان از زیر دست نفر سوم عبور می‌کنند تا اون نیز کت بسته شود و پشت به بچه‌ها قرار گیرد.
- این روند تا جایی ادامه می‌یابد که همه بچه‌ها به صورت کت بسته و به یکدیگر زنجیر شوند. در نهایت سرگروه از یک طرف و عمو زنجیر باف از سمت دیگر بچه‌ها را می‌کشند تا این زنجیر از جایی پاره شود. کودکان نیز سعی می‌کنند مقاومت نشان دهند و نگذارند این پیوند بگسلد.
بالاخره زنجیر از نقطه‌ای پاره شده و دو بازیکنی که دستشان از یکدیگر رها شده به عنوان بازنده جریمه خواهند شد. در طریقه بازی عمو زنجیر باف، سرگروه و بقیه بچه‌ها جریمه‌ای را برای این دو بازیکن تعیین می‌کنند.
قوانین بازی عمو زنجیر باف
بازی گروهی عمو زنجیر باف مانند هر بازی دیگری بر اساس مجموعه‌ای از قوانین اداره می‌شود. همانطور که گفتیم یکی از اهداف اصلی این بازی آموختن احترام به قوانین است؛ اما آیا می‌دانید این قوانین کدام اند؟
- کسی که به عنوان سرگروه و عمو زنجیر باف انتخاب می‌شود، باید از همه بچه‌ها بزرگ‌تر باشد. بچه‌ها باید به ترتیب از زیر دست یکدیگر رد شوند و نوبت را رعایت کنند.
- وقتی دو بازیکن دستشان از یکدیگر جدا می‌شود، باید به قانون باخت احترام بگذارند
- بچه‌ها باید جریمه‌ای مناسب برای بازندگان در نظر بگیرند. (مثلاً دویدن دور حیاط مدرسه)
پس بطور خلاصه در این بازی، کودکان به صورت دایره‌وار دور یک فرد ایستاده یا می نشینند و دست‌های خود را با دست فرد کناری به صورت زنجیر بافته و وصل می‌کنند. در هر نوبت، شخصیتی به عنوان “عمو” یا “عمه” انتخاب می‌شود و در وسط دایره می‌ایستد. او یک عصا یا دستکش در دست خود دارد و سعی می کند دست‌های هر کسی را که به او نزدیک می‌شود بزند. هدف بچه هایی که دور دایره هستند این است که از خوردن ضربه عمو زنجیر باف جلوگیری کنند. اگر کسی که قرار است ضربه بخورد، موفق به فرار یا اجتناب از ضربه عمو شود، آن شخص عمو یا عمه بعدی خواهد بود. بچه ها در این بازی از حرکات متنوعی برای جلوگیری از ضربات عمو استفاده می‌کنند.
جمع بندی
بازیهای اصیل ایرانی که در جای‌جای کشورمان به عنوان یک نماد از هویت ایرانی معرفی می‌شوند، هر کدام جذابیت‌های خاص خود را دارند. این بازیهای محلی نقش مهمی در تربیت کودکان داشته و نکات جدیدی را به آن‌ها خواهد آموخت. بازی عمو زنجیر باف کودکانه که در این مقاله به شما معرفی شد، تنها یکی از این بازی‌ها است. چنین بازی‌هایی ضمن افزایش توانمندی جسمانی در کودکان، هوش و قدرت یادگیری در آن‌ها را به طرز قابل توجهی افزایش خواهد داد.
خانه کودک بالونیا در خدمت والدین محترمی است که می‌خواهند فرزندشان با تجربه بازیهای گروهی محلی، از نظر ذهنی و بدنی تربیت شود. خانه کودک بالونیا پذیرای کودکان در سنین مختلف است و ده‌ها نوع از بازیهای محلی را به آن‌ها خواهد آموخت.
