کودکان به بازی کردن نیاز دارند. وقتی سرگرم بازی می‌شوند، تنها وقت‌گذرانی نمی‌کنند بلکه اصول زندگی را می‌آموزند. با این حال حتماً متوجه شده‌اید که در سال‌های اخیر کودکان بیش از پیش به بازیهای کامپیوتری روی آورده‌اند و بسیاری از بازی‌ها برای آن‌ها تکراری شده و دیگر جذابیتی ندارد. آیا شما به عنوان والدین کودک راهکاری برای این مسئله یافته‌اید؟ اگر پاسخ شما به این سؤال منفی است و واقعاً این موضوع برای شما دغدغه شده تا انتهای این مقاله با ما باشید.
ما قصد داریم راهکاری تازه و جذاب به شما معرفی کنیم و آن روی آوردن به بازیهای محلی است. یک نمونه از آن که در خانه بازی کودک هم انجام می شود، بازی آفتاب مهتاب است که شاید شما نیز در کودکی بارها و بارها آن را به همراه دوستانتان اجرا کرده‌اید و خاطرات خوبی از آن در ذهنتان به جای مانده است.
تاریخچه بازی آفتاب مهتاب
حتماً می‌دانید که بازیهای محلی بخشی از فرهنگ و آداب و رسوم ما ایرانی‌ها هستند و بر پایه باورهای کهن بنا شده‌اند. بسیاری از این بازی‌ها ریشه در تاریخ و هویت ما دارند و این بر جذابیت مطالعه بر روی آن‌ها می‌افزاید. از قدیمی‌ترین بازیهای ایرانی، بازی آفتاب مهتاب است که کوچک و بزرگ آن را می‌شناسند. اگر از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب سفر کنید و در خلال بازی کودکان در کوچه و محله را تماشا کنید، احتمالاً می‌بینید که با لهجه زیبای خود بازی آفتاب مهتاب را اجرا می‌کنند، هر چند ممکن است نام و شعر این بازی در هر ناحیه از کشورمان متفاوت باشد. البته این تفاوت، کلیات را در بر نمی‌گیرد و شیوه اجرای بازی در همه جا یکسان است.
در شمال کشور، بازی آفتاب مهتاب را به نام بازی عمه عمه می‌شناسند و کودکان بختیاری به این بازی شتر شترک می‌گویند. آفتاب مهتاب در کلام لرستانی‌ها، به نام هاینه هوینه مشهور است و سروستانی‌ها تحت عنوان بازی آسمون چه رنگه؟ از آن نام می‌برند. برای شناخت تاریخچه بازی آفتاب مهتاب به عنوان یک بازی ریشه دار و اصیل ایرانی باید کتاب هدایه المتعلمین فی الطب را بخوانید تا متوجه شوید که این بازی در قرن چهارم قمری توسط کودکان آن زمان اجرا می‌شده است. اثرهدایه المتعلمین فی الطب که بهترین منبع برای مطالعه درباره تاریخچه بازی آفتاب مهتاب است، در قرن ۴ نگارش شده و این یعنی پیشینه بازی به قبل از این تاریخ بازمی گردد.
بازی آفتاب مهتاب چگونه است
طریقه بازی آفتاب مهتاب بسیار ساده است. کودکان به راحتی آن را می‌آموزند و به همراه دوستان خود به اجرای آن می‌پردازند. در این قسمت از مقاله، مرحله به مرحله بازی آفتاب مهتاب توضیح داده خواهد شد که برای اجرا کافیست مطابق با این دستورالعمل پیش بروید.
- در ابتدا دو بازیکن در حالی که پشت به پشت هم ایستاده‌اند دست‌هایشان را به هم قلاب می‌کنند.
- در این لحظه یکی از بازیکن‌ها به طرف زمین خم می‌شود و در نتیجه بازیکن دوم به هوا بلند می‌شود.
- بازیکنی که به طرف زمین خم شده از بازیکن آویزان در هوا می‌پرسد: «آفتاب مهتاب چه رنگه؟» و بازیکن در جواب می‌گوید: «سرخ و سفید دو رنگه». بازیکن اول دوباره می‌پرسد: «کی گفته؟» و بازیکن دوم جواب می‌دهد: «آلاله».
- حال نفر اول بلند می‌شود و این بار نوبت نفر دوم است که خم شود و بازیکن اول در هوا آویزان گردد. این شعر بین دو بازیکن ردوبدل می‌شود
همان‌طور که گفتیم بازی آفتاب مهتاب در هر اقلیم از سرزمینمان به شکلی متفاوت اجرا می‌شود و آموزشی که بیان کردیم ویژه کودکان تهرانی بود. مثلاً شیوه بازی آفتاب مهتاب در نزد دختران سمنانی بدین ترتیب است که وقتی یکی از دخترها، دختر دیگر را روی کول دارد می‌پرسد: «آسمون چه رنگه؟» و دیگری در جواب می‌گوید «سرخ و سفید و پنبه». دختر اول مجدداً می‌پرسد: «پیره زنیکه چه می‌کنه؟» و دختر دوم پاسخ می‌دهد: «چرخ می‌ریسه». در اینجاست که دختر اول می‌گوید: «پایین بیا من بریسم» و جای خود را با او عوض می‌کند و بازی به همین ترتیب ادامه پیدا می‌کند.
بازی آفتاب مهتاب در نزد کودکان لرستانی به یک بازی زورآزمایی تبدیل شده و بسیار هیجان‌انگیز است. در این بازی وقتی دست‌ها در یکدیگر قلاب می‌شود، کودکان به ترتیب یکدیگر را بر دوش می‌کشند و رها می‌کنند. بازیکنی که توان بدنی بیشتری داشته باشد، آن دیگری را بر زمین می‌کوبد و برنده می‌شود. در این بازی، هر کس بازنده شود باید برنده را بر پشت خود بگرداند.
قوانین بازی محلی آفتاب مهتاب
بازی آفتاب مهتاب یک بازی دسته جمعی است. در بازیهای دسته جمعی کودکان مهارت‌های بسیاری را خواهند آموخت. از جمله احترام به قانون و احترام به حقوق یکدیگر. در واقع چنین بازی‌هایی از ابتدا تا انت‌ها با مجموعه‌ای از قوانین اداره می‌شود که کودکان موظف‌اند از آن پیروی نمایند.
- این بازی توسط دو بازیکن اجرا می‌شود. این دو بازیکن باید از نظر قدی و وزنی با یکدیگر برابر باشند.
- شعرخوانی از سوی بازیکنان به نوبت خواهد بود و این بازیکن خم شده رو به زمین است که شعرخوانی را آغاز می‌کند.
اهداف بازی آفتاب مهتاب چه رنگه
منظور از اهداف بازی این است که کودکان با اجرای این بازی به چه دستاوردی خواهند رسید. در واقع این دستاورد نتایج جسمانی و روانی که اجرای چنین بازی مسبب آن شده را شامل می‌شود. مهم‌ترین اهداف بازی آفتاب مهتاب چه رنگه رشد مهارت‌های حرکتی در کودکان است. این بازی توان جسمانی کودکان را افزایش داده و ماهیچه و عضلات آن‌ها را تقویت می‌کند.
هدف دیگر بازی جذاب آفتاب مهتاب، وقت‌گذرانی با دوستان می‌باشد. این بازی برای سرگرم شدن در مدتی کوتاه بسیار مناسب است. کودکان در حین انجام آن شادی و خوشحالی را تجربه می‌کنند و توان شعرخوانی در آن‌ها افزایش می‌یابد. همان‌طور که می‌دانید کودکانی که در برخی مناطق کشور با زبان محلی بازی آفتاب مهتاب چه رنگه را اجرا می‌کنند، زبان مادری‌شان تقویت خواهد شد و این یک نتیجه مثبت و عالی است.
جمع‌بندی
اگر می‌خواهید کودکتان خود را با بازیهای محلی جذاب و شگفت‌انگیز آشنا نمایید، می‌توانید از مراکزی که در این زمینه صاحب تخصص و تجربه هستند کمک بگیرید. خانه بازی کودک بالونیا در خدمت شما است و اقدامات ارزشمندی در راستای آموزش بازیهای محلی جذاب و سرگرم کننده به کودکان انجام می‌دهد. شما می‌توانید با مراجعه به این خانه بازی اطلاعات بیشتری در این باره به دست آورید و با اطمینان کودک خود را به کادر حرفه‌ای و متعهد در این مرکز بسپارید.
