کتاب خواندن برای کودکان
معمولاً اولین مواجهه افراد با مسائل مختلف در کودکی رخ می دهد و آن ها از این طریق با جهان اطرافشان ارتباط برقرار می کنند و درک های اولیه را دریافت می نمایند. کتابخوانی یکی از فعالیت هایی است که می تواند تأثیر بسیار زیادی بر یادگیری داشته باشد و به طور کلی افرادی که مطالعه کردن جزء عادات روزانه‌شان است، می توانند موفقیت های بسیاری را کسب کنند. به همین خاطر شیوه رویارویی و برداشت های اولیه کودک با کتاب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
کتابخوانی برای کودک می تواند او را از سنین پایین با این عادات آشنا کند و باعث شود برداشت خوبی از کتابخوانی داشته باشد. کتاب خواندن برای کودکان فواید بسیار زیاد دیگری نیز دارد که البته باید به درستی انجام شود. در صورتی که اگر این معرفی به درستی صورت نگیرد، ممکن است آن ها ر از کتاب دور کند و برای درس خواندن در سنین بالا نیز به مشکل بخورند. در این مقاله سعی داریم بهترین راه ها و شگرد های کتابخوانی برای کودکان را با شما در میان بگذاریم.
اهمیت کتاب خواندن برای کودکان
کتاب خواندن برای کودکان می تواند جهان جدیدی را برای او باز کند و از آنجایی که کودکان خود را به شخصیت اصلی نزدیک می دانند و اتفاقاتی که در طول داستان می افتد را با دقت دنبال می کنند، این روند و مفاهیم کتاب، قطعاً در روحیات و برداشت های آنان از جهان اطرافشان تأثیر خواهد داشت. این کار به آن ها کمک می کنند تخیلشان را تقویت کنند و خودشان را در دنیایی که کتاب برایشان ترسیم می کند، تصور کنند. کودکان در سنین پایین تر قدرت الگوسازی و الگوپذیری زیادی دارند و حتی ممکن است خودشان را جای شخصیت اصلی بگذارند و از او تقلید کنند. به همین علت کتابخوانی برای کودکان می تواند بسیار اثرگذار و مفید واقع شود. همچنین این امر باعث می شود کودکان با کتاب احساس نزدیکی کنند و واکنش بهتری نیز در مدرسه و در طول تحصیل داشته باشند. مهم‌ترین نکته این است که اولین برخورد های آن ها به درستی و سنجیده شده باشد که با رعایت موضوعاتی که در ادامه بیان می کنیم، می توانید به بهترین شکل با کودکانتان کتاب بخوانید و لذت ببرید.
از نکات مهم دیگری که بسیاری از افراد از آت غافل می شوند، تأثیر کتاب خواندن برای کودکان در افزایش دایره لغات اوست. ممکن است کودک بسیاری از کلمات را در گفت و گوهای روزمره نشنود و یا در رسانه نیز با آن ها مواجه نشود. حتی ممکن است بشنود و به معنی و کاربرد آن ها توجه نکند. با این حال یکی از مزایای کتابخوانی برای کودکان این است که در خلال داستان، با کلمات جدیدی مواجه می شوند و برای اینکه قصه را بدانند، معنای کلمه را می پرسند و این کشف همیشه در ذهنشان می ماند و حتی ممکن است سعی کنند از آن استفاده کنند. همان‌طور که پیش‌تر نیز بیان کردیم، کتابخوانی می تواند خلاقیت کودکان را افزایش دهد و آن را تقویت کند. آن ها صحنه های کتاب را تصور می کنند و برای شخصیت ها صورتی می سازند. این نکات و روند باعث می شود که قدرت خلاقیت و تخیلشان بالا برود. همچنین کودک با دانستن مطالب جدید، احساس اعتماد به نفس می کند و درک اولیه بهتری از جهان اطرافش خواهد داشت.
فواید کتابخوانی برای کودکان
بر اساس تحقیقات بیمارستان رود آیلند در آمریکا، کودکانی که بیشتر در معرض کتاب و کتابخوانی قرار می گیرند به نسبت دیگر کودکان دایره لغات بیشتری دارند و طرز صحیح استفاده از کلمات را می دانند. مطالعه ی دیگری در سال 2019 از این بیمارستان منتشرشد که شامل تصاویری از ام.آر.آی مغز کودکان بود. این مطالعات نشان می داد که خواندن کتاب برای کودکان زیر 5 سال باعث تقویت و رشد مغز می شود. تصاویر ام.آر.آی، افزایش ماده سفیدی را که در ایجاد زبان و توانایی یادگیری نقش دارد را نشان می داد. آکادمی اطفال آمریکا، باتوجه به این موضوع، دستورالعمل هایی را منتشر کرده وبه والدین توصیه می کند تا در دوران کودکی زمان بیشتری را صرف خواندن کتاب برای فرزندان خود کنند.
- استحکام روابط بین والدین و فرزندان یکی از فواید کتابخوانی برای کودکان است. این موضوع نه تنها باعث نزدیکی کودک به شما می شود بلکه صمیمت هم ایجاد می کند.
- صمیمیت ایجاد شده بر اثر کتابخوانی، چنان تجربه لذت بخشی می آفریند که با بزرگ تر شدن کودک نیز همچنان نگرش مثبتی به خواندن وجود خواهد داشت. این موضوع باعث می شود که در بزرگسالی نگران کتابخوان شدن او نباشیم.
- کتابخوانی باعث ایجاد آرامش در کودک شما می شود، به خصوص زمانی که کودک مضطرب و بی قرار است.
- بسیاری از مطالعات نشان می دهد، دانش آموزانی که عاشق یادگیری هستند و در مدرسه خوب عمل می کنند، در سنین کودکی برای آنها کتاب خوانده شده است.
- از طریق کتابخوانی کودک شما قادر خواهد بود تا زودتر با تلفظ آواها آشنا شود.
- کتاب خوانی در کودکان باعث بیشتر شدن قوه ی تخیل در آنان می شود.
- خواندن کتاب باعث بالا بردن تمرکز و اعتماد به نفس در کودکان می شود.
- از طریق کتابخوانی می توان کودک را با اشکال هندسی، رنگ ها و اعداد آشنا کرد و با سرگرمی به او آموزش داد.
- کودک با کتاب می تواند روابط و موقعیت ها را کشف کند و نحوه برخورد با آنها را یاد بگیرد.
- معمولا این دسته از کودکان در بزرگسالی شونده های بهتری می شوند.
راه های جذاب کردن کتاب خواندن برای کودکان
همان‌طور که قبل از این نیز به این موضوع اشاره شد، مواجهه اولیه کودکان با کتاب بسیار مهم است و با ترفند های مختلف و توجه به نکات مهمی که باید رعایت کنید، می توانید کودکتان را به کتاب و کتابخوانی تشویق کنید و حس خوبی که آن ها در این مسیر پیدا می کنند، حتی می تواند در آینده تحصیلی و عادات شخصی آن ها اثر بگذارد. بسیاری از افرادی که کتابخوانی را به صورت یک عادت مهم دنبال می کنند، از کودکی با کتاب ها ارتباط خوبی برقرار کرده‌اند. در ادامه به بیان چند ترفند مهم در کتاب خواندن برای کودکان اشاره می کنیم.
کتاب های عکس‌دار
بسیار مهم است که برای کودکانتان کتاب هایی تهیه کنید و بخوانید که عکس های جذابی داشته باشد و عکس ها به گونه‌ای باشند که قصه را روایت کنند و او را به سمت کتاب و قصه ترغیب کنند. فراموش نکنید کودکان حافظه تصویری خوبی دارند و ظاهر مطالب برایشان دارای اهمیت است. آن ها از این طریق شخصیت های کتاب و مکان ها را تصور می کنند و قصه را در ذهنشان پیش می برند. به همین دلیل است که باید به کتاب ها دقت کنید. حتی به کودکتان اجازه دهید که کتاب را ورق بزند و آن را به زبان خودش برایتان از روی عکس ها بازگو کند.
سؤال کنید
می توانید با نشان دادن تصاویر به کودکتان در حین کتابخوانی، او را با کلمان و اشکال مختلف نیز آشنا کنید. همچنین می توانید از روی عکس از او بپرسید مثلاً گربه کجاست و یا این توپ چه رنگی است. حتی می توانید سیر داستان را به کمک آن ها کامل کنید. معمولاً کودکان دوست دارند برخی کتاب ها چندین بار برایشان خوانده شود و با برخی از آن ها ارتباط بهتری برقرار می کنند. برای همین بهتر است حین کتاب خواندن برای کودکان، مفاهیمی را از طریق تصاویر به آن ها آموزش دهید و سعی کنید با تکرار کردن، این را در ذهنشان ماندگار کنید.
چگونگی کتابخوانی را به او یاد بدهید
شما می توانید هنگام کتاب خواندن برای کودکان، چگونگی نگه‌داشتن کتاب، مراقبت از آن، نحوه ورق زدن، جهت خواندن و بسیاری از نکات دیگر را برای آنان توضیح دهید و همچنین می توانید با او تمرین کنید تا کمی احساس استقلال کند و وقتی خودش یاد گرفت بخواند، بتواند مواجهه درستی با این موضوع داشته باشد. همچنین اجازه دهید آن ها تظاهر کنند کتاب را می خوانند و در این راه حوصله و صبر داشته باشید تا بتواند با کتاب و کتابخوانی ارتباط خوبی برقرار کند.
برای قصه مثال های واقعی بیاورید
به طور مثال اتفاقاتی که در قصه می افتد مانند پارک رفتن و یا غذا درست کردن را با یادآوری خاطرات واقعی خود کودک، برایش واضح و واقعی‌تر کنید. از این طریق او می تواند قصه را باور کند و اگر کتابخوانی برای کودک بالای سه سال است، می توانید کم کم از او درباره اتفاقات و سیر داستان سؤال کنید. این تکرار کردن ها باعث می شود حافظه‌اش قوی شود و کلمات را بهتر بیاموزد. همچنین می تواند اعتماد به نفس کودک را بالا ببرد و به او حس خوبی بدهد. حتی اگر در جزئیات اشتباه کرد، سخت‌گیری نکنید و به او کمک کنید کم کم در این راه قدم بگذارد.
به سؤالاتشان اهمیت دهید
فراموش نکنید کتاب خواندن برای کودکان با کتابخوانی بزرگ‌سالان تفاوت بسیاری دارد. کودکان ممکن است با بسیاری از مفاهیم و کلمات برای اولین بار آشنا شوند و همان‌طور که می دانید، آن ها همیشه پر از سؤال هستند. برای تمام کردن کتاب و یا بخشی از آن هرگز عجله نکنید. اجازه بدهید کودکتان سؤالاتش را بپرسد و با صبر به آن ها جواب بدهید. حتی اگر خواست درباره موضوعی حرف بزند برای ادامه حرفش را قطع نکنید. درواقع نکته مهم برقراری ارتباط با کتاب است و حرف زدن درباره اتفاقات و مفاهیم کتاب نیز می تواند بهترین گزینه به شمار برود.
صدایتان را عوض کنید
برای اینکه کودکتان راحت‌تر و بهتر با کتاب ارتباط برقرار کند، می توانید صدای هر شخصیت را به گونه‌ای متفاوت در بیاورید و یا لحن گفتارتان را کمی تغییر دهید. این نکته به باورپذیری بیشتر هم کمک می کند و خلاقیت را به کودکتان یاد می دهد. کافی است حین کتابخوانی برای کودک دلبندتان، صدای هر شخصیت را به گونه‌ای خاص تقلید کنید و حتی می توانید کودکتان را وارد این کار کنید و بخواهید نقش های ساده و دیالوگ های کوتاهی را ایفا کند. این کار باعث می شود خودش را بخشی از این فعالیت ببیند و اعتماد به نفسش افرایش پیدا خواهد کرد.
حدس زدن
هنگام کتاب خواندن برای کودکان از آن ها بخواهید حدس بزنند و مثلاً بگویید فکر می کنی الآن چه اتفاقی میافته؟ بعد در کنار حدس ها قصه را ادامه بدهید و بگذارید حتی در جزئیات داستان تغییر ایجاد کنند. حتی اگر خواستند اسم شخصیت را عوض کنند، قصه را با اسمی که آن ها می خواهند برایشان تعریف کنید. می توانید هنگام قصه خواندن کودکتان را بغل کنید و با او ارتباط صمیمی داشته باشید. کودکان تمامی اتفاقات حین کتابخوانی را به خاطر می سپارند و این احساس به طور کلی در ذهنشان باقی می ماند.
هیچ بایدی در کار نیست
فراموش نکنید کتابخوانی برای کودک نباید به گونه‌ای باشد که او را مجبور به این کار کنید. ممکن است کودک از داستانی خوشش نیاید، می توانید کتاب را عوض کنید. حتی ممکن است بخواهد وسط کتاب بازی کند، جلوی او را نگیرید و بگذارید بعد از بازی به کتابخوانی ادامه دهد. مجبور کردن او به اینکه یک جا بی سر و صدا بنشیند، تنها می تواند اثر مخربی در دیدگاه او از کتاب داشته باشد. از این رو سعی کنید اجازه دهید کنترل دست کودکتان باشد.
تداوم
کتاب خواندن برای کودکان باید به صورت یک عادت تبدیل شود تا آن را فراموش نکنند. شما می توانید حتی ساعت و یا زمان خاصی که کودکتان هم به آن راغب است را انتخاب کنید و در آن بازه زمانی کتابخوانی را انجام دهید. عادات به صورت مداوم شدن برای انسان ها نهادینه می شوند و انجام یک فعالیت به صورت پراکنده، تأثیر ماندگاری نخواهد داشت. به همین خاطر باید تداوم را رعایت کنید و در این راه کنار کودکتان باشید تا بتواند به بهترین شکل کتابخوانی را ادامه دهد.
خصوصیات کتاب کودکان
انتخاب کتاب بسیار مهم است و باید به نکات مختلفی توجه کنید. اولین نکته این است که کتاب باید برای سن کودک مناسب باشد. معمولاً کتاب ها رده سنی دارند و به راحتی می توانید گزینه های مناسب را پیدا کنید. نکته بعدی تصاویر است که برای کودکان اهمیت بسیار زیادی دارد. سعی کنید برای کودکان کتاب هایی با تصاویر مناسب انتخاب کنید که بتوانند با آن به خوبی ارتباط برقرار کنند و کتابخوانی را به بهترین شکل شروع کنند. از طرفی باید به دایره لغات کودکان توجه کنید و ببینید کتابی که می خواهید برایشان تهیه کنید چقدر برایشان واضح است. از طرفی به سلایق آن ها توجه کنید و برای شروع، می توانید کتاب هایی از شخصیت های کارتونی محبوبشان را برایشان خریداری کنید تا به این کار ترغیب شوند. همچنین با شناختی که از کودک دارید، می توانید ژانر هایی که دوست دارد را برایش در نظر بگیرید.
جمع‌بندی
کتابخوانی برای همه افراد اعم از بزرگ و کوچک امری حیاتی و بسیار تأثیرگذار است و به افراد کمک می کند تا مطالب بسیاری را بیاموزند و ناشناخته ها را کشف کنند. درواقع کتاب دریچه‌ای جادویی به دنیاهای مختلف است که معرفی آن به کودکان در حین کتاب خواندن برای کودکان اتفاق می افتد. از نکات دیگر خانه بازی کودک است که می توانید فرزندتان را به آنجا ببرید تا در کنار هم سن و سالانش بازی کند و با کتابخوانی نیز آشنا شود. خانه بازی کودک بالونیا، از بهترین مراکز در تهران است که با توجه به نیاز کودکان و رده های سنی مختلف، محیطی شاد و امن را فراهم کرده است. مربی ها و کادر این مجموعه تمامی نکات مربوط به کودکان را به خوبی می دانند و می توانید با خیال راحت کودکانتان را به این محیط ببرید. حتی فضایی برای والدین در نظر گرفته شده است که می توانند در آن به استراحت بپردازند و کودکشان را هنگام بازی تماشا کنند.
